کشف رازهای تاریخ در دل سیراف
راه‌اندازی مرکز مطالعات باستان‌شناسی زیر آب می‌تواند بخشی از تاریخ سیادت تاریخی ایرانیان بر خلیج‌فارس را آشکار کند.
بندر باستانی سیراف ـ طاهری امروزـ پر رونق‌ترین شهر بندری کناره خلیج‌فارس با قاره‌های مختلف جهان ارتباط اقتصادی، فرهنگی و علمی داشته است.
بندر باستانی سیراف در فاصله 240 کیلومتری جنوب شرق بوشهر در محل بندر طاهری کنونی واقع است و قدمت آن را به دوره ساسانی و اردشیر بابکان نسبت داده‌اند.
بندر سیراف که به شماره 1348 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده، یکی از مناطق با ارزش و زیبای باستانی استان بوشهر است که به دلیل ساخت و ساز‌های بی‌رویه، زیبایی و طراوت خویش را از دست می‌دهد. این بندر که در شهرستان‌های کنگان از توابع استان بوشهر در باریکه‌ای میان کوه و دریا واقع شده، در زمان شکوه و عظمت خود زیباترین منظره طبیعی را در خلیج‌فارس دارا بود.
مورخان نوشته‌اند: در فاصله قرن دوم تا پنجم هجری، سیراف مرکز تجارت خلیج‌فارس بود و با کشورهای آفریقایی و همچنین کشورهای هند و چین ارتباط مستقیم و مستمر داشته است.
صیادی در سیراف رونق فراوان داشته و آوازه‌ی صید مروارید در این بندر به اکثر نقاط دنیا رسیده بود و مرواریدهای معروف سیرافی در جهان مشتریان فراوانی داشتند.
کالاهایی مانند عنبر، نارگیل، نیشکر، موز، عود، صندل، عاج، کاغذ، طلا، نقره، عطر، ادویه و ظرف از چین، هند و آفریقا به سیراف وارد می‌شده و از سیراف به شهر‌های پررونق زمان خود منتقل می‌شدند. صادرات بندر سیراف را پارچه‌های باارزش کتانی، سفره، مروارید و انواع صنایع دستی شامل می‌شد.
انواع عرقیات و داروهای گیاهی فارس نیز از طریق سیراف به نقاط مختلف جهان می‌رفت.
مورخان نوشته‌اند: در بندر بزرگ کانون «خانقوا» چین در آن زمان انبارهای بزرگی مخصوص کالاهای سیراف وجود داشته و در آن زمان روزانه بیش از پنجاه هزار دینار درآمد گمرکی کالای سیرافی برای بندر کانتون بود.
بندر تاریخی سیراف سرآغاز راه دریایی ابریشم بوده که این خود بیانگر تاریخ و تمدن کهن این شهر است.
سیراف در قرن سیزدهم میلادی به عنوان شهر تعامل اندیشه‌ها و فرهنگ به شمار می‌رفته، به طوری که متفکران سیرافی دانشمندان خارجی زیادی را به این شهر دعوت می‌کردند.سیرافی‌ها برای نخستین بار مطالعه تطبیقی تمدن و ادیان را در اسلام و ایران پایه‌گذاری کرده و نخستین سفرنامه نویسان در میان کشورهای اسلامی بودهاند. شهر سیراف نخستین شهر ساسانی ـ اسلامی در ایران بوده که همزیستی مسالمت‌آمیز اقوام و ملل مختلف در آن نهادینه شده بود. مردم سیراف به آیین‌های زرتشتی، مسیحی و اسلام گرایش داشتند اما در اواخر قرن دوم هجری (هشتم میلادی) مسلمانان جمعیت غالب این شهر را تشکیل می‌دادند.
بندر سیراف دارای ناخدایان خبره، عالمان فقیه و دانشمندان زیادی در زمان خود بود که تألیفات مختلفی در علم، طب، نجوم، ادب و تاریخ داشته‌اند. سلمان، تاجر و نویسنده و ابوزید حسین از دانشمندان نامی سیرافی در قرن سوم و چهارم هجری بودهاند.
براساس اسناد تاریخی موجود 10 قرن پیش در سیراف بندر باستانی استان بوشهر، بیمارستانی وجود داشته که شاگردان ابن‌سینا دوره‌های جراحی را در این بیمارستان آموزش می‌دیدند.گفته می‌شود ملیت‌های مختلفی از جمله اعراب مصر، عمان، مسقط و جمعیتی از چین، آفریقا و هند در سیراف سکونت یا اقامت داشتند. سیرافی‌ها نیز در هند و چین، سریلانکا و زنگبار محله‌های خاص سکونت خود را داشته‌اند. گروه‌های مختلف کاوشگر خارجی و داخلی تاکنون آثار و بقایای متعددی از مساجد، کلیسا، بازارهای بزرگ، کارخانه کشتی و روغن‌سازی و زرادخانه از شهر تاریخی سیراف کشف کرده‌اند و این تنها بخش اندکی از تاریخ و تمدن مدفون شده‌ی این شهر بزرگ تاریخی است.
بندر باستانی سیراف از دوره ساسانی تا اواخر دوره سلجوقی مهم‌ترین بندر ایران در آب‌های جنوبی کشور محسوب می‌شده است اما زلزله‌ی مرگ‌باری در نیمه‌ی دوم قرن چهارم هجری به زندگی این بندر باستانی پایان داد و بعدها کیش جایگزین بندر سیراف شد. اما از آن زمان تا کنون گذر تاریخ هرگز این شهر را به فراموشی نسپرده و همچنان باستان‌شناسان و گروه‌های کاوشگر در تلاش برای کشف بقایای بیشتر از آثار گذشته‌ی این شهر بودهاند و چندین کتاب نیز در وصف شکوه و عظمت آن زمان سیراف به رشته تحریر درآورده‌اند. مرحله اول کاوش‌های باستان شناسی در بندر سیراف پیش از انقلاب انجام شد و باستان شناسان خارجی روی آن کار کردند و مسجد و خانه‌‌های تاریخی این بندر را بیرون آوردند. اکنون سیراف برای سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور بسیار مهم شده و در دستور کار این سازمان و جزو اولویت‌های نخست ساماندهی و حفاظتی قرار گرفته است.
در فاصله قرن دوم تا پنجم هجری، سیراف مرکز تجارت خلیج فارس بود و با کشورهای هند، آفریقا و چین ارتباط مستقیم و مستمر داشته است. میراث فرهنگی کشور نیز قراردادهای مختلفی با شرکت‌های داخلی و خارجی برای کاوش بیشتر در بخش خشکی و دریای این شهر امضا کرده است. هم اکنون نخستین مرکز مطالعات باستان‌شناسی زیر آب خلیج‌فارس در بندر تاریخی سیراف راه‌اندازی شده است. رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر در این راستا گفت: این مرکز با هدف بررسی و مطالعه مناطق و آثار تاریخی و تمدنی خلیج‌فارس و بخشی از بندر سیراف که در زیر آب مدفون است، راه‌اندازی شده است.
دشتی افزود: مرکز مطالعات باستان‌شناسی زیر آب خلیج‌فارس با همکاری شرکت توتال گاز فرانسه و پژوهشکده باستان‌شناسی در قلعه شیخ نصوری بندر سیراف تأسیس شده است.
وی با اشاره به کشف یک کشتی متعلق به دوره ساسانی در عمق 70 متری آب‌های خلیج فارس بیان کرد: با فعالیت این مرکز، بررسی و مطالعه بقایای این کشتی که در عمق 70 متری سواحل تاریخی سیراف کشف شده تکمیل می‌شود. دشتی گفت: راه‌اندازی مرکز مطالعات باستان‌شناسی زیر آب خلیج‌فارس می‌تواند بخشی از تاریخ سکونت و سیادت تاریخی ایرانیان بر خلیج‌فارس را آشکار کند.
قلعه شیخ نصوری در بندر تاریخی سیراف در اوایل دوره قاجار ساخته شده است و در ایوان غربی این‌بنا با گچ‌بری‌های زیبا 18 تابلو از مجالس شاهانه فردوسی نقش بسته است. براساس یکی از مصوبات ششمین سفر رییس جمهور و هیأت دولت به استان بوشهر وزارت مسکن و شهرسازی مؤظف شده موضوع ایجاد شهرک جدید سیراف را پیگیری و نسبت به ایجاد آن اقدام کند که کار مکان‌یابی و واگذاری زمین مورد نظر انجام شده و پیگیری برای مراحل بعدی در دستور کار است.
0 نظرات:
ارسال یک نظر