روستاهاي تاريخي يزد
در استان يزد چندين روستاي تاريخي، با قدمتي بيشتر از بسياري از شهرهاي پر رونق امروزي وجود دارد. اين روستاها از هزاران سال پيش تاکنون بافت خود را حفظ کرده اند.
هرفته: آبادي "هرفته" در ميان بيابان "فهرج" و "خويدک" قرار دارد و به علت خشکسالي هاي چند دهه پيش، به صورت نيمه متروک در آمده است. پژوهشگران معتقدند هرفته در زمان حمله اعراب، ميدان جنگ اعراب و ايرانيان بود. بديهي است اين روستا، در طول سده هاي گذشته بارها تخريب و بازسازي شده است. شهرت اين منطقه به خاطر آبادي اي است که تاريخ نگاران آن را، با نام هاي "فرافتر" يا "فرافر" ياد کرده اند. همچنين از آن، با نام "هرافت" نيز ياد شده است. "جعفري" نگارنده "تاريخ يزد" مي نويسد: "قباد ساساني بفرمرد که فهرج و هرافت را بساختند". اکنون تنها بناي ديدني اين روستا، قلعه خوش طرح آن است که قدمت آن چندان زياد نيست.
بندرآباد: اين ده – در تلفظ محلي به آن"بندروا" (BONDORVA) مي گويند- در سي و شش کيلومتري شهر يزد واقع و از آبادي هاي قديمي است. بناي آن را در تاريخ افسانه اي يزد به "بندار" از امراي پادشاهان عجم نسبت داده اند. اهميت تاريخي آن به واسطه مجموعه باستاني شامل مسجد، خانقاه و امامزاده نبدرآباد است.
توران پشت: از آبادي هاي بسيار کهن و معتبر شهرستان يزد است. در تاريخ، بناي اين روستا را به "تورانداخت ساساني" نسبت داده اند. آثار تاريخي اين روستا عبارتنداز: سنگ هاي قبرستان، قدمگاه و مسجد.
هفتادر: بناي اين روستا را به "قباد ساساني" نسبت مي دهند. تاريخ نگاران چنين اشاره کرده اند که قباد در راه فارس به يزد، در ده فرسنگي شهرستان "ميبد" آتشکده اي بنا کرد و فرمان داد تا هفت آتش از آتشگاه هاي بزرگ آن زمان را، به اين مکان بياورند و در اطراف آن آتشکده، آبادي "هفت آذر" را ساخت. اين نام، بعدها به "هفتادر" تغيير يافت. از آثار باستاني اين روستا امامزا ده، دروازه قديم، مسجد جامع و مسجد چادک است.
بيداخويد: اين روستا در جاد ه تفت. ابرکوه قرار دارد. شهرت آن به واسطه مجموعه اي از آثار باستاني نظير تل شهدا، خانقاه، مسجد، بقعه شيخ علي بنيمان و مسجد جامع بيدا خويد است.
خورميز: اين روستا از توابع شهرستان "مهريز" و يکي از آبادي هاي کهن ايران است. مولف "تاريخ جعفري"، بناي آن را به "هرمز بن انوشيروان" نسبت مي دهد. قلعه خورميز از قلاع دوره ساساني است.
زرجوع: اين روستا در نزديکي عقدا واقع شده است و زيارتگاه يکي از بانوان زر تشتي به نام "پارس بانو"- دختر "يزدگرد"- در اين آبادي قرار دارد. براي اين زيارتگاه نيز حکايتي مانند "پير سبز" يا "چک چک" روايت مي کنند. زرتشتيان همه ساله اول تا پنجم تير ماه براي زيارت "پارس بانو" به اين روستا مي روند.
عقدا: اين روستا در جاده يزد – نايين قرار دارد و يکي از آبادي هاي بزرگ و تاريخي استان يزد است. بناي عقدا را به "عقدار" يکي از سرهنگ هاي "يزدگرد" نسبت داده اند. در قدمت اين آبادي همان بس که آن را معاصر با بناي شهر باستاني ميبد دانسته اند. بناها و آثار تاريخي عقدا عبارتند از: رباط حاج ابوالقاسم رشتي، مسجد هلاکو، مسجد جامع، حمام نو، حصار خواجه نصير، قلعه سام و مسجد شمس.
خرانق: در گزارش به جاي مانده از يک هيربدان زرتشتي، در سال بيست و چهار هجري شمسي- مصادف با سال دوازدهم سلطنت "يزدگرد"- از نقاطي نام برده شده که در زمره قديمي ترين آبادي هاي منطقه است. يکي از اين آبادي ها، "خورنق" (خرانق) است.
قدمت قلعه و برج و باروي اين روستا به زمان ساسانيان مي رسد. صاحب کتاب "جامع مفيدي"، قدمت بناي اين روستا را به چهار هزار سال پيش نسبت مي دهد. آثار باستاني اين روستا عبارتند از: قلعه، مشهدک، مقبره باباخادم، کاروانسرا و مسجد جامع.
مهرجرد: روستاي "مهرجرد" از آبادي هاي تاريخي استان يزد است. در مورد وجه تسميه آبادي آمده است: "مهرنگار" دختر "انوشيروان ساساني"، اين آبادي را "مهرگرد" نام نهاد. معرب آن مهرجرد است. مهم ترين آثار تاريخي اين روستا عبارتنداز: قلعه کهن، مدرسه عتيق مربوط به سده هشتم هـ. ق که بناي گنبدوار آن هنوز باقي است، مسجد جامع که تاريخ 778هـ. ق را بر سردر خود دارد و زيارتگاه خديجه خاتون که مورد احترام اهالي است.
ندوشن: از جمله آبادي هاي تاريخي است که روزگاري در کنار جاده ابريشم، در محل گذر کاروان ها قرار داشت. قدمت آن بيش از هشتصد سال است.
شهرت اين آبادي بيشتر به واسطه آثار و ابنيه تاريخي آن است. آثاري مانند: قلعه سپيده، امامزاده مامانيک، خانه برج، خانه محمدابراهيم، مسجد جامع، مسجد سرپلک، رباط خرگوشي وغارنباتي.
فهرج: آبادي مشهور و بزرگي در راه شهرستان بافق است که در کتاب هاي تاريخي يزد، بارهااز آن ياد شده است. شهرت اين روستا به واسطه وجود دو بناي بسيار ارزشمند آن، مسجد جامع و مزار شهدا است. بناي آبادي فهرج را به دوران ساساني نسبت داده اند.
از ديدني هاي اين مکان سروي تنومند با دور تنه بيش از پنج متر بود که امروزه خشکيده است. ساکنان فهرج و اهالي اطراف معتقدند که چوب اين درخت بوي خوش مي دهد.
منبع : ميراث فرهنگي استان يزد
0 نظرات:
ارسال یک نظر